Astana barış sürecinin mimarları olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin ile İran Cumuhrubaşkanı Hasan Ruhani Rusya’nın Soçi şehrinde bugün bir araya gelerek, Suriye sorununun çözümü ve ülkede barışın sağlanmasıyla ilgili konuları inceleyecekler.
Suriye’de yaklaşık 7 yıldır süren iç savaşa siyasi çözüm bulmak için diplomatik süreç hızlanıyor. Cenevre görüşmelerinde şu ana kadar sonuç elde edilememesi, dikkatlerin Rusya’nın Soçi şehrinde gerçekleşecek Türkiye, Rusya ve İran zirvesine çevrilmesine sebep oldu. Üç lider arasında, Suriye konusunda bu düzeyde bir toplantı ilk kez yapılıyor. Bölgede kilit önem taşıyan üç güç Türkiye, Rusya ve İran toplanarak düşmanlığı nasıl sona erdirebileceklerini ve siyasi anlaşma sağlayabileceklerini görüşecek. Liderlerin görüşmesi öncesinde dün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Rusya ve İran Genelkurmay Başkanları ile üçlü toplantıda bir araya geldi. Görüşmede tarafların Suriye’deki mevcut durumu ele aldığı duyuruldu.
ESAD’DAN TEKLİF PAKETİNE ONAY
Rusya’nın Karadeniz kıyılarında bugün yapılması beklenen liderler zirvesinde Suriye’nin son durumunu değerlendirecek. Bu zirvede hem rejim hem de muhaliflere baskı yapılarak iç savaşın sona erdirilmesi ve yeni bir anayasa yazılması sağlanmaya çalışılacak. Diplomatik kulislerde, bu muhtemelen Esad’ın iktidarını sürdürmesi anlamına gelecek. Bu kapsamda üçlü görüşme öncesi Rusya Devlet Başkanı Putin, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı özel uçağı ile görüşme öncesinde Soçi’ye davet etti. Görüşmede Rusya Esad’ın kalması karşılığında seçim sistemi, Anayasa değişikliği ve genel affın da içinde yer aldığı 9 maddelik bir teklif sunduğu ve Esad’ın da siyasi sürecin zeminin hazırlanması için kabul ettiği öğrenildi. Ankara, Moskova ve Tahran hattında üzerinde büyük ölçüde mutabakata varılan Suriye’nin 7 yıllık siyasi yol haritasının netleştirilmesi için taraflar 19 noktada uzlaşmaya vardı. Bakanlar ve askeri güvenlik bürokrasisi yetkililerin yaptığı üçlü görüşmelerde üzerinde anlaşma sağlanan 19 madde için yol haritası 15 Ocak tarihine kadar şekillendirilecek. Ancak henüz üzerinde anlaşma sağlanamayan iki konu ise liderlerin yapacağı görüşmede netleşecek.
MASADAKİ İKİ KONU...
Üzerinden liderlerin görüşmesinden sonra anlaşma sağlanması beklenen konular ise PYD’nin durumu ve Suriye’nin normalleşme sürecinde ABD üslerinin durumu olacak. Türkiye ve İran ABD askeri üslerinin süreçte tartışmaya açılmasını ve normalleşme ile birlikte geri çekilmesini arzu ediyor.
ABD, BOŞ DURMUYOR
Türkiye, Rusya ve İran Suriye’de siyasi sürecin alt yapısının oluşması ve iç savaş sürecinin akılcı olarak sonlandırılmasını isterken, Astana ve Soçi sürecinde masanın dışında kalan ABD de boş durmuyor. Esad’a karşı olan 30 grup Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da toplanması ve üç gün sürecek geniş kapsamlı bir toplantı hazırlığının sürdüğü belirtiliyor.
Soçi’de sürpriz görüşme
2011 yılında başlayan iç savaştan sonra ülke dışına pek çıkmayan Beşar Esad, Putin’in davetlisi olarak özel uçakla Soçi’ye geldi. Üçlü zirveye saatler kala gerçekleşen görüşmede Putin, şunları söyledi: “En önemli konu, tabii ki teröristlerin bertaraf edilmesinin ardından Suriye’de siyasi çözüm ve Suriye’deki durumun uzun vadeli çözümüne ilişkin meseledir. Zikredilen partnerlerin dışında başka ülkelerle de aktif bir şekilde çalıştığımızı biliyorsunuz: Irak, Amerika Birleşik Devletleri, Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün. Bu partnerlerle sürekli temas halindeyiz. Sizinle siyasi sürecin organizasyonunun temel ilkelerini, sizin desteklediğiniz Suriye Halkları Kongresinin yapılmasını görüşmeyi çok isterdim. Hem sürecin işlemesi hem de son aşamasında Birleşmiş Milletlerin aktif katılımının olacağını umuyoruz.”
Görüşmede Esad’ın ise “Bu dönem içerisinde gerek direkt olarak çatışmalar olsun, gerekse siyasi açıdan büyük başarılara ulaşıldı. Rusya, bu sürecin, başta Birleşmiş Milletler Tüzüğüne, devletin egemenliğine ve bağımsızlığına saygı esasına dayanarak çeşitli yönlerde ilerlemesini sağlamıştır. Şu anda hem yapılacak Kongre hem de yapılacak zirveyi görüşmek için ve atılacak adımlar hususunda tavırlarımızı koordine etmek için güzel bir imkân doğdu” dediği öğrenildi.
Putin ile Ruhani baş başa görüşebilir
Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin’in İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile ikili görüşme yapılabileceği belirtildi. Rusya Devlet Başkanı Danışmanı Yuriy Uşakov, Rusya, İran ve Türkiye liderlerinin bir araya geleceği bugünkü ikili görüşmelerin düzenlenip düzenlenmeyeceği sorusunu ”İkili görüşmeler de yapılabilir. Şüphesiz ki bunlar aynı mekânda düzenlenecek” diyerek cevapladı.
Riyad’daki muhalefet toplantısı ertelendi
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da bugün başlayıp 3 gün sürmesi planlanan Suriye muhalefeti toplantısının ertelendiği bildirildi. Toplantının, muhalifler arasındaki ihtilaflar ve bunun sonucunda önceki gün başta Müzakere Yüksek Komitesi Genel Koordinatörü Riyad Hicab ve diğer bazı muhalif liderlerin istifa etmesi nedeniyle ertelendiği iddia ediliyor. Bazı muhaliflerin Riyad’a ulaştığı, toplantı için ihtilaflı konuların görüşüldüğü, aradaki pürüzler giderildikten sonra geniş katılımlı toplantının yapılacağı kaydediliyor.
